VOF en CV: is een nieuwe vennoot aansprakelijk voor oude schulden?

(10 april 2015)

Inleiding

Tot voor kort bestond onzekerheid over de vraag of een vennoot die toetreedt tot een vennootschap onder firma (VOF) of commanditaire vennootschap (CV) ook aansprakelijk is voor verbintenissen die zijn ontstaan voor zijn toetreding. Aan de verdeeldheid over dit vraagstuk heeft de Hoge Raad op 13 maart 2015 een einde gemaakt. De toetredende vennoot is aansprakelijk voor oude schulden.

Kort over de VOF

De VOF is een in de praktijk veel voorkomende rechtsvorm waarbij twee of meer (rechts)personen op basis van een overeenkomst een bedrijf uitoefenen onder een gemeenschappelijk naam. De VOF is geen rechtspersoon, maar heeft wel een afgescheiden vermogen.

Aansprakelijkheid vennoten

Als vennoot bent u persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de VOF. Ook als een andere vennoot deze heeft gemaakt. Een schuldeiser van de VOF kan zich zowel op het afgescheiden vermogen van de VOF verhalen alsook op het privévermogen van de vennoten. Op grond van de wet is iedere vennoot namelijk hoofdelijk verbonden voor verbintenissen van de VOF.

Door toe- en uittreding van vennoten kan de samenstelling van een bestaande VOF tussentijds wijzigen. De wet kent geen specifieke regeling waarin wordt bepaald of een vennoot die toetreedt tot een VOF ook aansprakelijk is voor schulden uit verbintenissen die zijn ontstaan vóór zijn toetreden. Tot voor kort bestond hierover (daardoor) ook onduidelijkheid en verdeeldheid in de literatuur en in de rechtspraak. Daaraan heeft de Hoge Raad op 13 maart 2015 een einde gemaakt.

Oordeel van de Hoge Raad

In zijn arrest heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de hoofdelijke verbondenheid van een beherend vennoot van een CV niet beperkt is tot verbintenissen van de vennootschap die zijn ontstaan nadat hij als vennoot is toegetreden. Deze regel geldt ook voor nieuwe vennoten van een VOF, maar niet voor de vennoten (maten) van een maatschap. De Hoge Raad heeft hier in zijn arrest expliciet aandacht aan besteed en heeft er in dit verband op gewezen dat de wettelijke regeling voor een maatschap (op het gebied van aansprakelijkheid) verschilt van de wettelijke regeling voor de VOF en de CV.

Gevolgen voor toetredende vennoten

Wat betekent dit voor een toetredende vennoot? Het uitgangspunt is nu dat hij ook aansprakelijk is voor oude schulden, die zijn ontstaan in de periode voor zijn toetreden. Het is daarom van groot belang om onderzoek te doen naar de (financiële) verplichtingen van de VOF of CV, alvorens toe te treden. Dit kan door een due diligence onderzoek uit te (laten) voeren. De toetredende vennoot kan (op basis van zijn onderzoek) garanties van de bestaande vennoten bedingen, over de omvang van de verplichtingen van de VOF of CV op het moment van toetreden. Bovendien kan de toetredende vennoot zich door de bestaande vennoot of vennoten laten vrijwaren voor ten aanzien van bestaande verplichtingen. Die vrijwaring is een ‘interne’ afspraak tussen de vennoten. In zijn verweer tegen de schuldeiser voegt dat niet direct iets toe, maar het geeft de toetreder wel de mogelijkheid om het bedrag dat hij aan de schuldeiser betaalt terug te halen bij zijn medevennoten. Dit natuurlijk afhankelijk van het verhaal dat die medevennoten op dat moment bieden. Het is de vraag of de aansprakelijkheid van een toetredende vennoot voor oude schulden ‘extern’ kan worden weggecontracteerd, bijvoorbeeld door middel van de algemene voorwaarden. Het lijkt in ieder geval de moeite van het proberen waard.

(Bronnen: Cassatieblog, 17 maart 2015, “Van nieuwe vennoten en oude schulden bij vof en cv”; HR 13 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:588; Conclusie Advocaat-Generaal L.A.D. Keus 9 januari 2015, ECLI:NL:PHR:2015:6)